ApoE

Apolipoproteina E (ApoE) wytwarzana jest pod kontrolą genu APOE zlokalizowanego na chromosomie 19 i należy do rodziny apolipoprotein. Powstaje m.in. w wątrobie, mózgu, śledzionie, płucach i nerkach bierze głównie udział w transporcie lipidów z miejsca ich powstawania do tkanek gdzie są magazynowane bądź wydalane z organizmu.

Gen APOE występuje w trzech głównych izoformach: e2, e3, e4, które różnią się między sobą położeniem aminokwasów argininy i cysteiny w pozycjach: 112 i 158 (4).

Genotyp ApoE e2/e2 – u osób o tym genotypie obserwowane jest niższe stężenie cholesterolu LDL oraz wyższe stężenie trójglicerydów. Genotyp e2 stanowi predyspozycję do rozwoju hiperlipoproteinemii typu III oraz chorób sercowo-naczyniowych.

Genotyp ApoE e3/e3 – prawidłowy, występuje w populacji ogólnej z częstością od 60% do 78% w populacji Kaukaskiej (5).

Genotyp ApoE e4/e4 – obecny u 10 do 15 % osób z całej populacji, oraz występuje u 40% ludzi z późnym początkiem choroby Alzheimera (5). Obecność dwóch kopi ApoE e4 zwiększa ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera do nawet 90% (6).

Genotyp ApoE e4/e3 – zwiększone ryzyko rozwoju choroby Alzheimera od 2 do 3 razy.

Genotyp ApoE e4/e2 ‒ forma ApoE e2 występuje relatywnie rzadko w populacji, może posiadać działanie ochronne i opóźniać wiek zachorowania na Alzheimera (7).

1.        Selkoe D.J., Podlisny M.B.: Deciphering the genetic basis of Alzheimer’s disease. Annu. Rev. Genomics Hum. Genet., 2002; 3: 67–99

2.        Kowalska A., Pruchnik-Wolinska D., Florczak J., Modestowicz R., Szczech J., Kozubski W., Rossa G., Wender M.: Genetic study of familial cases of Alzheimer’s disease. Acta Biochim. Pol., 2004; 51:   245–252

3.        Kowalska A., Pruchnik-Wolinska D., Florczak J., Szczech J., Kozubski W., Rossa G., Wender M.: Presenilin 1 mutations in Polish families with early-onset Alzheimer’s disease. Folia Neuropathol., 2004; 42: 9–14

4.        Weisgraber K. H., Innerarity T. L., Mahley R. W. 1982. Abnormal lipoprotein receptor-binding activity of the human E apoprotein due to cysteine-arginine interchange at a single site. J Biol Chem., 257(5):2518-21

5.        Martins R. N., Clarnette R., Fisher C., Broe G. A., Brooks W. S., Montgomery P., Gandy S. E. 1995. APOE genotypes in australia: roles in early and late onset Alzheimer’s disease and down syndrome. Neuroreport 6, 1513 – 1516.

6.        Corder E. H., Saunders A. M., Strittmatter W. J., Schmechel D. E., Gaskell P. C., Small G. W., Roses A. D., Haines J. L., Pericak-Vance M. A. 1993. Gene dose of apolipoprotein E type 4 allele and the risk of Alzheimer’s disease in late onset families. Science 261, 921 – 923.

7.        Laws S.M., Hone E., Gandy S., Martins R.N. 2003. Expanding the association between the APOE gene and the risk of Alzheimer’s disease: possible roles for APOE promoter polymorphisms and alterations in APOE transcription. J Neurochem., 84(6):1215-36

.

– osoby ze znacznie podwyższonym stężeniem cholesterolu i trójglicerydów we krwi

Gen PSEN1

Ekson 5: c.360A>T, c.415A>G,

c.436A>G, c.438G>A,

Ekson 6: c.487C>T, c.488A>G,  c.497T>C, c.509C>T, c.520C>A, c.548G>T,

Ekson 7 c.649G>C, c.737C>A,   c.749T>C,

Ekson 8 c.796G>A, c.799C>T, c.811C>G, c.833G>C, c.839A>C,  c.839A>G,